Sau vụ ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn Salmonella khiến hơn 600 em học sinh trường Ischool, Nha Trang phải nhập viện, nhiều người boăn khoăn và lo lắng không biết loại vi khuẩn này là gì? Dấu hiệu nhận biết nhiễm khuẩn chúng như thế nào để có biện pháp xử lý kịp thời?

Thông tin về vụ ngộ độc thực phẩm khiến hàng loạt học sinh trường Ischool, Nha Trang khiến hơn 600 em học sinh nhập viện, tối 21/11 Sở Y tế Khánh Hòa ra thông báo cho biết, kết quả phân lập nuôi cấy mẫu phân ghi nhận tác nhân khiến hàng trăm học sinh trường Ischool Nha Trang ngộ độc là vi khuẩn Salmonella.

Vậy khuẩn này là gì? Dấu hiệu nhận biết cơ thể bị nhiễm vi khuẩn Salmonella gì? Làm sao để chúng ta có thể phòng tránh?

Dưới đây, là những giải đáp chi tiết của PGS.TS Nguyễn Huy Nga, Nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế về những câu hỏi này.

Bệnh nhiễm khuẩn Salmonella (ngộ độc thực phẩm) là một bệnh nhiễm trùng đường tiêu hóa, ảnh hưởng đến lớp niêm mạc của ruột non, xảy ra khi vi khuẩn Salmonella xâm nhập vào cơ thể.

Hầu hết các trường hợp ngộ độc nhẹ có thể tự khỏi mà không cần điều trị, nhưng trong một số trường hợp nặng hơn, người bị ngộ độc cần phải được cấp cứu. Trong một số trường hợp, tình trạng tiêu chảy do nhiễm khuẩn Salmonella có thể gây mất nước nghiêm trọng và cần được chăm sóc y tế kịp thời để tránh tử vong. Các biến chứng có nguy cơ đe dọa tính mạng cũng có thể phát triển nếu tình trạng nhiễm trùng lan ra ngoài ruột.

Các triệu chứng của nhiễm vi khuẩn Salmonella

Các triệu chứng ngộ độc thực phẩm Salmonella thường xuất hiện nhanh chóng, trong vòng 8 – 72 giờ sau khi ăn hoặc uống nước bị nhiễm Salmonella. Các triệu chứng điển hình trong giai đoạn cấp tính bao gồm:

• Đau bụng co thắt
• Ớn lạnh
• Tiêu chảy
• Sốt
• Đau cơ
• Buồn nôn, nôn
• Dấu hiệu mất nước (như nước tiểu có màu sẫm, khô miệng và mệt rã người)
• Đôi khi khi phân cũng có thể có máu.
• Trẻ em có thể bị mất nước nghiêm trọng chỉ trong 1 ngày và đe dọa đến tính mạng.

Cách xử lý khi bị ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn Salmonella

Diệt vi khuẩn Salmonella bằng kháng sinh. Những thuốc kháng sinh thường dùng là chloramphenicol, ampicillin với liều lượng thích hợp để tránh biến chứng truỵ tim mạch vì thuốc diệt vi khuẩn làm giải phóng ra quá nhiều nội độc tố. Tuy nhiên, ngày nay cũng đã xuất hiện những chủng Salmonella đề kháng với các kháng sinh trên, vì vậy cần làm kháng sinh đồ để chọn kháng sinh thích hợp.

Những biện pháp cần thực hiện để phòng ngừa nhiễm vi khuẩn Salmonella

Để phòng ngừa nhiễm khuẩn Salmonella, chúng ta cần đặc biệt lưu ý trong vấn đề giữ gìn vệ sinh an toàn thực phẩm, cụ thể:

– Rửa trái cây và rau dưới vòi nước chảy.

– Rửa tay thật sạch với xà phòng trước và sau khi xử lý, chế biến thực phẩm.

– Vệ sinh dụng cụ chế biến, dụng cụ ăn cũng như không gian nhà bếp định kỳ.

– Không ăn tiết canh, không ăn thịt tái.

– Thức ăn nấu để dành cần nấu chín, để nguội và sau đó cho vào tủ lạnh ngay, tối đa là trong vòng 4 giờ đồng hồ sau khi nấu xong.

– Đun sôi thức ăn trước khi ăn là biện pháp tốt nhất. Thịt đã ướp lạnh thời gian đun nấu phải kéo dài hơn bình thường, khi đun phải đảm bảo nhiệt độ sôi cả bên trong miếng thịt nên với các thực phẩm trong gia đình phải đun sôi ít nhất 5 phút. Tuỳ theo loại thực phẩm mà thời gian đun sôi có thể phải kéo dài hơn.Thức ăn còn thừa, thức ăn dự trữ phải đun lại trước khi ăn.

– Thực phẩm nên được bảo quản trong tủ lạnh. Trong bảo quản thực phẩm: Đảm bảo thời gian cất giữ thức ăn đã chế biến và các nguyên liệu (chú ý nhất đối với các loại thịt hay gây ra ngộ độc như thịt băm, patê). Thịt nghiền mà không ướp lạnh ngay sau đó sẽ tạo điều kiện cho toàn bộ khối nguyên liệu đó nhiễm trùng mau chóng.

– Khi ăn ở các quán ăn ngoài đường, cần chú ý tránh các quán có môi trường ẩm thấp, bụi bẩn, bàn ghế, đũa muống không sạch sẽ.

– Đối với gia súc và gia cầm: Trong chăn nuôi cần chú ý đề phòng bệnh tật cho chúng. Phải kiểm tra thú y khi giết súc vật, điều này càng làm tốt thì càng ít có cơ hội bán hoặc xuất ra các loại thịt đã nhiễm Salmonella. Trong khi giết thịt phải đảm bảo tính riêng rẽ, tránh sự lây lan của vi khuẩn, chú ý tới các loại dụng cụ dùng khi giết thịt.

– Bảo đảm vệ sinh nơi ăn, tránh ruồi nhặng, chuột. Giám sát chế độ vệ sinh nơi ăn uống công cộng, vệ sinh dụng cụ và vệ sinh nhân viên thường xuyên.

– Thực hiện nghiêm ngặt chế độ khám tuyển trước khi vào và khám định kỳ (một năm 1 lần) đối với người tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm nhất là thức ăn đã chín. Nếu phát hiện người có bệnh hoặc người lành mang trùng phải cho cách ly và điều trị ngay cho tới khi khỏi hoàn toàn (xét nghiệm âm tính). Nếu còn mang trùng kéo dài cho chuyển công việc khác.

– Ngoài ra, hiện nay đã có vaccine phòng bệnh thương hàn, thường được chỉ định cho những người có nguy cơ phơi nhiễm cao như người bệnh suy giảm miễn dịch hoặc các nhân viên y tế phải thường xuyên tiếp xúc với nguồn bệnh.

Nguồn thông tin : PGS.TS Nguyễn Huy Nga – Nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế
Ngọc Thiện (Thực hiện)